Các xét nghiệm cần thiết trong quá trình mang thai

Trong quá trình mang thai, các xét nghiệm và siêu âm dị tật thai nhi vô cùng quan trọng với mỗi mẹ bầu. Bởi vậy việc thực hiện các xét nghiệm khi mang thai sẽ giúp mẹ bầu theo dõi được tiến triển của thai nhi. Đồng thời cũng có những can thiệp kịp thời nếu có những biến chứng bất lợi xảy ra.

Các xét nghiệm dị tật thai nhi

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp để có thể giúp bác sĩ nhanh chóng phát hiện được sự bất thường của bào thai, vào một trong những phương pháp phổ biến nhất:

Siêu âm độ mờ da gáy

Siêu âm đo độ mờ da gáy còn gọi là đo khoảng sáng sau gáy nhằm kiểm tra vùng da gáy của thai nhi để phát hiện sớm hội chứng Down. Việc siêu âm được thực hiện khi thai phụ bước vào tuần thứ 11 - 13. Nếu mẹ bầu bỏ lỡ giai đoạn này (siêu âm thai khi đã bước sang tuần 14) chỉ số sẽ không còn chính xác. Thai sản có chỉ số đo độ mờ da gáy > 3,0mm thì nguy cơ mắc bệnh Down cũng như các bất thường nhiễm sắc thể khác rất cao.

Chọc dò nước ối

Xét nghiệm này thường được làm khoảng giữa tuần thai 16 - 20. Vì nước ối có chứa các tế bào da của thai nhai cũng như các cơ quan trong tử cung của mẹ bầu. Bởi vậy giai đoạn này giúp chuẩn đoán chính xác giới tính thai nhi, tầm soát nguy cơ mắc Down hay các khuyết tật ống thần kinh.

Xét nghiệm này cũng thường được chỉ định đối với phụ nữ mang thai 35 tuổi vì khả năng sinh con có bất thường nhiễm sắc thể sẽ tăng lên theo độ tuổi của người mẹ. Phụ nữ sinh ra trong gia đình có người mắc các bệnh di truyền, đã từng sinh con dị tật bẩm sinh cũng khuyên nên chọc dò nước ối khi mang thai.

Xét nghiệm nước tiểu

Trong thời gian này, xét nghiệm nước tiểu có thể thực hiện định kỳ theo yêu cầu của bác sĩ điều trị. Qua xét nghiệm chúng ta có thể phát hiện sớm dấu hiệu tiểu đường thai kỳ. Từ đó có thể điều chỉnh lại chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý cho mẹ bầu.

Ngoài ra, nếu chỉ số protein trong nước tiểu quá cao có thể chuẩn đoán mẹ bầu đang mắc viêm nhiễm cần được điều trị. Chỉ số albumin dư thừa lại là dấu hiệu của triệu chứng tiền sản giật ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi. Có 5% thai phụ bị hội chứng tiền sản giật trong thai kỳ cho nên chị em không nên chủ quan.

Triple test

Triple Test là bộ ba xét nghiệm máu được thực hiện khi thai 16-17 tuần nhằm chẩn đoán nguy cơ rối loạn di truyền nhiễm sắc thể. Thông thường nếu nghi ngờ trẻ bị hội chứng Down khi siêu âm độ mờ da gáy ở tuần 11-13, bác sĩ sẽ yêu cầu mẹ bầu làm thêm xét nghiệm Triple Test để có kết quả chính xác. Xét nghiệm này sẽ tìm ra các nguy cơ rối loạn di truyền bẩm sinh ở thai nhi gồm xét nghiệm 3 chất AFP (một loại protein do thai nhi sản sinht), HCG (hormone do nhau thai sản xuất) và Estriol (hormone estrogen do nhau thai và thai nhi sản xuất).

Siêu âm 4D

Đây là phương pháp siêu âm dị tật thai nhi - 1 trong những xét nghiệm cần làm khi mang thai trước khi sinh sẽ mang lại hiệu quả rõ ràng nhất, trong việc phát hiện dị tật ở thai nhi từ tuần 22 -24. Khi tiến hành siêu âm 4D, sẽ cho thấy hình thái rõ ràng của thi nhi khi bị các vấn đề về dị dạng, sứt môi, nhịp tim...

Xét nghiệm với mẹ bầu

Xét nghiệm Double test và Triple test

Cả 2 xét nghiệm Double test và Triple test đều nhằm mục đích tìm ra các nguy cơ  dị tật mang tính di truyền. Trong đó:

• Xét nghiệm Double test giúp xác định nguy cơ mắc các hội chứng: Hội chứng Down (thừa NST 21), hội chứng Trisomy 18 (thừa NST 18) và hội chứng Trisomy 13 (thừa NST 13).
• Xét nghiệm Triple test giúp xác định nguy cơ mắc các hội chứng: Hội chứng Down (thừa NST 21), hội chứng Trisomy 18 (thừa NST 18) và dị tật ống thần kinh.

Lưu ý: Dù là gì, xét nghiệm Double test hay xét nghiệm Triple test thì đều không mang tính chất khẳng định mà chỉ tìm ra bất thường và chỉ rõ nguy cơ mắc dị tật là thấp hay cao. Cũng như, nguy cơ cao không khẳng định rằng thai nhi chắc chắn sẽ dị tật và ngược lại nguy cơ thấp không chắc chắn thai nhi bình thường.

Xét nghiệm đường huyết thai kỳ

Mẹ bầu thuộc nhóm nguy cơ cao đối với tiểu đường hoặc đang có những dấu hiệu như có đường trong nước tiểu, bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm thử glucose trước tuần thứ 24. Nếu kết quả bình thường, bạn sẽ được tầm sóat thêm một lần nữa vào tuần thứ 24 đến 28. Khi đến kiểm tra, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu máu để kiểm tra đường huyết lúc đói. Sau đấy, mẹ bầu cho uống một lượng dung dịch glucose. Mẹ bầu sẽ được lấy mẫu máu sau mỗi 1 giờ. Sau 3 lần lấy máu mà cho 2 lần kết quả dương tính thì bác sĩ có thể kết luận bạn đã mắc tiểu đường thai kỳ.

 Xét nghiệm máu cho bà bầu

• Nhóm máu 

Biết rõ nhóm máu của mình sẽ rất hữu ích trong trường hợp bạn cần được truyền máu. Ví dụ khi bạn bị xuất huyết nặng trong quá trình mang thai hoặc sinh nở.

Xét nghiệm máu sẽ cho biết nhóm máu của bạn là Rh âm hay Rh dương. Phụ nữ có nhóm máu Rh dương có thể cần được chăm sóc đặc biệt để hạn chế nguy cơ mắc bệnh Rhesus.

• Bệnh Rhesus

Người mang nhóm máu Rhesus dương sẽ có kháng thể D trên bề mặt hồng cầu, còn người mang nhóm máu Rhesus âm không có kháng thể này.

Phụ nữ mang nhóm máu Rhesus âm có thể mang thai em bé mang nhóm máu Rhesus dương nếu cha của bé mang nhóm máu Rhesus dương.

Nếu một lượng nhỏ máu của thai nhi xâm nhập vào máu của người mẹ trong quá trình mang thai hay sinh nở, người mẹ có thể sản xuất kháng thể chống lại các tế bào Rhesus dương (hay còn gọi là kháng thể anti-D).

Điều này thường không ảnh hưởng đến quá trình mang thai hiện tại, nhưng nếu lần sau mẹ lại mang thai bé mang nhóm máu Rhesus dương, phản ứng miễn dịch sẽ mạnh hơn và cơ thể sẽ sản xuất nhiều kháng thể hơn.

Những kháng thể này có thể xâm nhập qua nhau thai và phá hủy các tế bào máu của thai nhi, gây ra bệnh Rhesus, hay còn gọi là chứng huyết tan ở trẻ sơ sinh. Điều này dẫn đến bệnh thiếu máu và vàng da ở trẻ.

Kháng thể anti-D dạng tiêm sẽ giúp phụ nữ mang nhóm máu Rhesus âm không tiếp tục sản sinh kháng thể chống lại thai nhi.

Phụ nữ mang thai có nhóm máu Rhesus âm và chưa phát triển kháng thể sẽ được tiêm kháng thể anti-D vào tuần thứ 28-34 của thai kỳ cũng như sau khi sinh em bé. Điều này an toàn cho cả mẹ lẫn con.

• Thiếu máu

Thiếu máu khiến bạn mệt mỏi và giảm khả năng chịu đựng với sự mất máu trong suốt quá trình sinh nở. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy bạn bị thiếu máu, bác sĩ sẽ kê toa thuốc bổ sung sắt và acid folic cho bạn.

Xét nghiệm nước tiểu khi mang bầu

Mẹ bầu sẽ được yêu cầu lấy mẫu nước tiểu để kiểm tra một vài chỉ số như hàm lượng protein hoặc albumin. Nếu những chất này xuất hiện, có thể bạn đang mắc phải một căn bệnh truyền nhiễm nào đó cần được điều trị. Ngoài ra, đây cũng là dấu hiệu của tiền sản giật. Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi, tiền sản cũng gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của mẹ bầu. Có khoảng 5% là phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng này trong thai kỳ của mình.

Kiểm tra cân nặng trong thai kỳ

Trong mỗi lần thăm khám, mẹ bầu sẽ được kiểm tra cân nặng để xác định liệu cân nặng của bạn có đang trong mức an toàn không. Nếu mẹ bầu có cân nặng vượt mức so với chiều cao thì sẽ gia tăng nguy cơ mắc phải các vấn đề về sức khỏe trong suốt thai kỳ. Hầu hết các phụ nữ sẽ tăng khoảng từ 10 đến 1,5kg khi mang thai. Chủ yếu là từ tuần thứ 20. Phần lớn số cân nặng này là do em bé đang lớn lên trong bụng mẹ. Ngoài ra, cơ thể của bạn cũng đang tích trữ chất béo để tại sữa sau khi sinh. Bạn cần có 1 chế độ dinh dưỡng hợp lý và tập luyện đều đặn.

Kiểm tra huyết áp trong thai kỳ

Đây là thủ tục cần thiết không thể thiếu trong mỗi buổi khám thai. Cho dù huyết áp cao hoặc thấp hơn bình thường cũng đều nguy hiểm đến tính mạng của mẹ bầu. Các xét nghiệm khi mang thai khá nhiều và phức tạp.

Như vậy, các xét nghiệm cần làm khi mang thai khá nhiều và phức tạp. Tuy nhiên việc thực hiện những xét nghiệm tahi này sẽ giúp cho mẹ bầu theo dõi được tiến triển của thai nhi. Đồng thời cũng giúp chị em có những can thiệp kịp thời nếu có những biến chứng bất thường xảy ra.